Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Milli Uzay Programı kapsamında başlatılan Ay Araştırma Programı ile Türkiye’nin ilk Ay aracının 2026’da uzaya fırlatılmasını hedefliyor.
Projenin amacı
Projenin amacı, Türkiye’nin Ay’da mevcudiyet gösteren sayılı ülkelerden biri olması. Bu amaçla, Ay’ın yörüngesine ulaşarak buradan veri toplayan ve sonrasında Ay yüzeyiyle teması sağlayacak bir uzay aracı geliştirilerek görev operasyonları yürütülecek.
Uzay aracının özellikleri
Uzay aracı, Ay yörüngesinde (Dünya’dan 400 bin kilometre uzakta) görev yapabilecek ve yumuşak inişe uygun olacak. Ayrıca, yerli imkanlarla geliştirilen Hibrit İtki Sistemi’nin uzay tarihçesi kazanması, Ay yüzeyinden alınacak yüksek çözünürlüklü görüntüler ve bilimsel verilerin (Ay’daki suyun kökeni, mini-manyetosfer oluşumları, yüzey bileşenleri, yüzey sıcaklık ve yansıma haritaları, radyasyon) Türkiye’deki bilim insanlarınca bilgiye çevrilmesi planlanıyor.
Projenin önemi
Proje, Türkiye’nin uzay alanındaki gelişimine önemli katkılar sağlayacak. Bu kapsamda, şunlar öne çıkıyor:
- Türkiye’nin ilk “Ay” ve “Derin Uzay” görevinin gerçekleştirilmesi ve operasyonel tecrübe kazanılması
- Yerli imkanlarla geliştirilen teknolojilerin uzay tarihçesi kazanması
- Uzay bilimleri konusunda Türkiye’nin yetkinliğinin ve uluslararası işbirliğinin seviyesinin artırılması
- Gençlerin uzay bilimi ve teknolojilerine ilgisinin güçlendirilmesi
Uzay aracının tasarımı
Uzay aracının tasarımı, Türkiye’nin ilk Ay görevi olması nedeniyle büyük önem taşıyor. Bu kapsamda, yerli olarak geliştirilen ekipmanlara karar verilirken en az prototip seviyesinde olunması dikkate alındı ve yeterlilik modeli planlamaları gerçekleştirildi. Bununla birlikte görev kritik ekipmanlar için “Derin Uzay” tarihçesi bulunan alternatifler uzay aracı kapsamına alınarak görev başarısına katkı sağlayacak şekilde güvenilirlik artırıldı.
Uzay aracının geliştirilme aşaması
Uzay aracının geliştirilme aşaması şu şekilde:
- Sistem Seviyesi Tasarım Aşaması tamamlandı.
- Ayrıntılı Tasarım (Ekipman/Modül/Bileşen Geliştirme) Aşaması faaliyetleri yürütülüyor.
- Uzay aracı üzerinde kullanılacak tüm ekipmanların görev için yeterlilikleri gözden geçirildi ve bazı ekipmanlar için yeterlilik (kalifikasyon) modellerinin üretimleri başlatıldı.
- Uzay aracı kapsamında teslim süresi uzun ekipmanlar ve bileşenler için sözleşmeler imzalandı ve “Uzay Aracı Uçuş Modeli” üzerinde kullanılacak tüm ekipmanların planlaması tamamlandı.
- Uzay aracını oluşturan alt sistem ve ekipmanların uçuş modellerinin üretilmesi sonrasında sistem seviyesi entegrasyonu gerçekleştirilecek ve ardından çevresel (titreşim, ısıl-vakum, elektromanyetik uyumluluk gibi) ve işlevsel testler yapılacak.
Türkiye’nin ilk Ay aracının 2026’da uzaya fırlatılması, Türkiye’nin uzay alanındaki gelişiminde önemli bir dönüm noktası olacak. Bu proje, Türkiye’nin “Derin Uzay” araştırmalarına katılmasını ve uzay bilimleri konusundaki yetkinliğini artırmasını sağlayacak.
