TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda hazırlanan “Kutup Bilimleri Ansiklopedisi”, kutup bilimlerine dair bilgilere hızlı ulaşılmasını sağlayacak şekilde güncellenen web ansiklopedisi biçimiyle internet sayfasına taşındı.
Kutup bilimleri hakkında temel bilgiler
Ansiklopedi, Antarktika ve Arktik ile ilgili farklı bilim dallarında temel bilgileri içeriyor. Fiziksel bilimler, sosyal ve beşeri bilimler, yer bilimleri ve yaşam bilimlerini kapsayan 567 maddeden oluşuyor.
Ansiklopedinin bölümleri
Ansiklopedinin fiziki bilimler bölümünde, kutuplardaki iklim, hava durumu, jeoloji, jeofizik, okyanusografi ve meteoroloji ile ilgili bilgiler yer alıyor. Sosyal ve beşeri bilimler bölümünde ise kutupların tarihi, kültürü, ekonomisi ve hukuku ile ilgili bilgiler bulunuyor. Yer bilimleri bölümünde, kutupların jeolojik yapıları, mineralleri ve fosilleri ile ilgili bilgiler yer alıyor. Yaşam bilimleri bölümünde ise kutuplardaki bitki ve hayvan türleri ile ilgili bilgiler bulunuyor.
Ansiklopedinin hazırlanma amacı
Ansiklopedinin baş editörü TÜBİTAK MAM Başkanı ve TÜBİTAK MAM KARE Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy, ansiklopedinin hazırlanma amacını şu şekilde açıklıyor:
“Kutup bilimleri ansiklopedisinin, fiziki bilimler, sosyal ve beşeri bilimler, yer bilimleri ve yaşam bilimlerini kapsayan farklı bölümlerden oluşması çok kıymetliydi. Bizim sahadaki çalışmalarımız da yine aynı kategorilerde gerçekleşiyor. Yaşayan ansiklopedimizde bu bölümlerin teknik anlamda hem birbirinden ayrılması hem de bütün geniş yelpazede tamamlayıcı etki göstergesi bizim için çok değerliydi.”
Kutup seferlerinde yapılan çalışmalar
Prof. Dr. Özsoy, 2017’de Antarktika’ya düzenledikleri ilk seferle “Ulusal Kutup Bilim Seferleri”nin resmi sürecinin başladığını ve bu seferlerde bilim insanlarının çok kıymetli bilimsel çıktılarının olduğunu söylüyor.
Ansiklopedinin “yaşayan” özelliği
Ansiklopedi, yeni bilgilerle güncellenebilecek “yaşayan ansiklopedi” özelliği taşıyor. Prof. Dr. Özsoy, bu özelliği şu şekilde açıklıyor:
“Ansiklopedi ve sözlük, 2017’de ilk kutup çalışmamızdan itibaren ‘Yabancı terimleri nasıl Türkçe ifade ederiz?’ şeklinde planladığımız bir çalışmaydı. Tabii ki genel uluslararası yapıya hakim olmak için İngilizce terimleri kullanmak isteriz ama ‘sea ice’ dediğimizde ‘deniz buzu’ kavramı ve deniz buzunun kendi içindeki değişkenlerini değiştirmek de başta bir bilim insanı olarak benim en büyük isteklerimden biriydi. Bu ansiklopedide, bu tür teknik terimlerin Türkçe karşılıklarını bulabileceksiniz. Ayrıca, ansiklopedi, kutup bilimleri alanındaki yeni gelişmelere göre de güncellenecek.”
Kutup bilimleri hakkında temel bilgilere hızlı ve kolay bir şekilde ulaşmak isteyenler için “Kutup Bilimleri Ansiklopedisi” önemli bir kaynak niteliği taşıyor. Ansiklopedinin “yaşayan” özelliği, kutup bilimleri alanındaki gelişmeleri takip etmek isteyenler için de faydalı olacak.
